برای اینکه در هر حرفه‌ای موفق باشید، باید اصطلاحات آن را به خوبی بدانید. سینما نیز از جمله فضاهایی با اصطلاحات مختلف است. سکانس و پلان به عنوان اصطلاحات بسیار معروف دنیای سینما شناخته می‌شوند. اگر می‌خواهید در مورد هر یک از این دو اصطلاح اطلاعات کاملی کسب کنید و با تفاوت آن‌ها آشنا شوید، این مقاله را مطالعه نمایید.
سکانس چیست؟
اگر به دنیای سینما علاقه‌مندید یا به تازگی وارد این حوزه شده باشید، شاید برایتان سوال پیش آمده باشد که سکانس چیست؟ در پاسخ به این سوال می‌توان گفت که منظور از سکانس مجموعه‌ای از صحنه‌ها بوده که بخشی از داستان را به صورت پیوسته جلو می‌برد. هر سکانس دارای صحنه‌های مختلفی است که می‌تواند در یک زمان و مکان یکسان یا مختلف رخ دهد.
مدت سکانس با توجه به نوع فیلم تعیین می‌گردد؛ اما به طور کلی هر سکانس از 2 تا 15 دقیقه به طول می‌انجامد. سکانس‌های مرتبط با فیلم‌های اکشن و هیجانی معمولا کوتاه‌تر هستند. درحالی‌که سکانس‌های مرتبط با فیلم‌های درام و عاشقانه بیشتر طول کشیده و جزئیات بیشتری را به بینندگان منتقل می‌کنند. برخی از کارگردان‌ها ترجیح می‌دهند سکانس‌های طولاتی با تعداد کات کمتر داشته باشند. در حالی‌که انتخاب برخی دیگر سکانس‌های کوتاه و سریع برای ایجاد تنوع در سرعت و ریتم است.
در سکانسِ دوش (Shower Scene)فیلم Psycho هیچکاک، این سکانس نمادین شامل:
حدود 60 تا 78 برداشت (shots) در حدود 45 ثانیه فیلم. آلفرد هیچکاک در گفتگو با تروفو گفت «seventy camera setups for forty-five seconds of footage.»
این تعداد بالای پلان‌های کوتاه، باعث ایجاد ریتم و تنش بی‌وقفه در صحنه می‌شود. نمونه‌ای ممتاز از چگونگی سازگاری پلان‌ها در قالب یک صحنه واحد (scene) یا زیرسکانس فشرده.
بخوانید: فیلمنامه نویس کیست | راهنمای مسیر شغلی فیلمنامه نویس شدن
آشنایی با انواع سکانس
سکانس انواع مختلفی دارد که می‌توان موارد زیر را نام برد:
سکانس اکشن:
سرشار از هبجان و حرکت بوده و صحنه‌های ، درگیری و تعقیب و گریز مختلفی در آن وجود دارد. به عنوان مثال تعقیب و گریز ماشین در خیابان یکی از نمونه‌های این نوع سکانس است.
سکانس عاشقانه:
تعامل عاطفی میان دو شخصیت و روابط عاطفی میان آن‌ها را به تصویر می‌کشد. به عنوان مثال دیدار دو زوج و گفت‌وگوی میان آن‌ها یکی از نمونه‌های این سکانس محسوب می‌شود.
سکانس کمدی:
دیالوگ‌های بامزه در آن وجود داشته و بر اساس طنز است.
سکانس دراماتیک:
سرشار از لحظات عاطفی و احساسی بوده که معمولا در آن شخصیت‌ها با حالات درونی خود مواجه می‌شوند. به عنوان مثال ابراز ناراحتی و گریه کردن پس از مهاجرت دوست یا عضوی از خانواده از نمونه‌های این سکانس به شمار می‌آید.
سکانس اکتیو:
در آن جنب‌وجوش و تحرک بسیاری دیده می‌شود و معمولا شامل نبردها و مسابقات است.
پلان چیست؟
از دیگر اصطلاحات رایج در دنیای سینما می‌توان به پلان اشاره نمود. به زمانی‌که دوربین شروع به فیلمبرداری می‌کند تا هنگام قطع شدن آن، پلان می‌گویند. یک پلان شامل یک نما بوده که بدون هرگونه توقف یا تغییر زاویه ضبط می‌شود که می‌تواند حرکت دوربین، تغییر زاویه و… باشد.
آشنایی با انواع پلان
پلان نیز در انواع مختلفی وجود دارد که می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
پلان مادر:
این پلان به تصویر از دور نیز شناخته می‌شود. به عنوان مثال دورنمای یک ساختمان یک پلان مادر به حساب می‌آید.
پلان مدیوم:
در این پلان اشیا در کنار کاراکتر قصه قرار گرفته و بینندگان با کاراکتر داستان در فضایی خاص آشنا می‌شوند. همچنین شخصیت‌های اصلی در این نوع پلان می‌توانند حرکات جزئی انجام دهند.
آمریکن شات:
این پلان از زانو به بالا را به تصویر کشیده و معمولا در فیلم‌های وسترن آمریکایی دیده می‌شود. در این پلان هدف این است که بیننده روی صحنه و فضای اطراف بیشتر تمرکز کند. از نمونه‌های این پلان می‌توان به دوئل دو تیرانداز در فیلم‌های وسترن اشاره نمود.
پلان خاص:
در صورتی‌که از یک بخش ویژه از محیط نظیر ورودی اتاق یا جلوی منزل فیلمبرداری شود، به آن پلان خاص می‌گویند. هدف از این نوع پلان تمرکز بر یک موضوع است.
پلان کلوز آپ:
این نوع پلان از زیر چانه تا بالای سر را به تصویر می‌کشد. در این نوع پلان هدف کارگردان نشان دادن حالت چهره و احساس کاراکتر است. همچنین در هنگامی‌که شخصیت‌های داستان در مورد موضوعی مهم صحبت می‌کنند، از این پلان استفاده می‌شود.
لانگ شات:
در لانگ شات سوژه از فاصله‌ای دور به تصویر کشیده می‌شود. هدف از این نوع پلان نشان دادن دید کلی از موضوع و مکان سوژه است. از لانگ شات معمولا در سکانس آغازین و آخر فیلم استفاده می‌گردد.
کلوز شات:
در برخی سکانس‌ها جمعیت بسیاری را می‌بینید که از سینه به بالا مشخص هستند. سپس رفته رفته این جمعیت به سمت دوربین حرکت کرده و از کادر خارج می‌گردند که به آن کلوز شات می‌گویند.
اکستریم لانگ شات:
در اکستریم شات افراد و شخصیت‌ها تاثیر بسیار کمی دارند و از فاصله‌ای بسیار دور از انسان‌ها، شهر، روستا و… فیلمبرداری می‌شود.
فرق سکانس و پلان چیست؟
حال که با سکانس و پلان آشنا شدید، حتما برایتان سوال پیش آمده که فرق سکانس و پلان چیست؟ در پاسخ به این سوال می‌توان گفت که پلان به تنهایی بیان نشده و بخشی از یک کل بزرگ‌تر است. بنابراین مجموعه‌ای از پلان یک صحنه یا سکانس را نمایش می‌دهد. یک سکانس دوئل را تصور نمایید. در این سکانس چند پلان نظیر دورنمای خیابان، دو تیرانداز که روبرو هم قرار دارند و پلان تیراندازی وجود دارد.
بر اساس Columbia Film Language Glossary، shot یک برداشت پیوسته بوده که می‌تواند چند ثانیه یا چند دقیقه باشد. Scene از ترکیب چند شات شکل می‌گیرد و Sequence از کنار هم قرار گرفتن چند صحنه تشکیل شده و ساختار کلی یک فیلم روایی نیز غالبا از این سکانس‌ها ساخته می‌شود.
خانه هنر کاج، برگزارکننده بهترین دوره‌های بازیگری
اگر به دنیای سینما و بازیگری علاقه دارید و می‌خواهید این حوزه را به صورت حرفه‌ای دنبال کنید، شرکت در دوره‌های بازیگری بسیار کمک‌کننده است. خانه هنر کاج به عنوان یکی از آموزشگاه‌های معتبر شناخته می‌شود که انواع دوره‌های هنری نظیر بازیگری را تحت‌نظر اساتید مجرب برگزار می‌کند. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد دوره‌های کلاس بازیگری در تهران خانه هنر کاج کافیست به سایت این مجموعه مراجعه نمایید.
سوالات متداول
سکانس در سینما به چه معناست؟
به مجموعه‌ای از صحنه‌ها که باعث ایجاد داستانی منسجم می‌شوند، سکانس می‌گویند.
فرق بین سکانس و پلان چیست؟
مجموعه‌ای از چند پلان مرتبط یک سکانس را تشکیل می‌دهند. در واقع پلان یک تک برداشت از دوربین بوده و سکانس شامل چند پلان می‌شود.
آیا نما (شات) همان پلان است؟
بله، در دنیای سینما نما، شات و پلان همگی به یک معنا به کار می‌روند.
