اگر از آن دسته افرادی هستید که به دنیای تئاتر و سینما علاقه‌مندید، آشنایی با اصطلاحات این حوزه برای درک بهتر سینما و تئاتر اهمیت دارد. از جمله اصطلاحاتی که هر فردی با ورود به تئاتر و بازیگری به گوشش می‌رسد، میزانسن است. اگر برایتان سوال است که میزانسن چیست؟ با ما در ادامه این مقاله همراه باشید. کارگردان تئاتر نقش کلیدی در هدایت بازیگران و هماهنگی میزانسن دارد تا نمایش به بهترین شکل اجرا شود. برای آشنایی بیشتر با وظایف کارگردان تئاتر، به صفحه مربوطه مراجعه کنید.
میزانسن به چه معناست؟
میزانسن یک اصطلاح فرانسوی بوده که در تئاتر، سینما و هنرهای نمایشی بسیار به کار می‌رود. این کلمه در معنای لغوی به معنای چیدمان صحنه است. در واقع میزانسن به عناصری اشاره دارد که در مقابل دوربین و روی صحنه قرار گرفته‌اند و بر چگونگی انتقال داستان تاثیر می‌گذارند. عناصر مختلفی در سینما و تئاتر وجود دارند که به صورت مستقیم یا غیر مستقیم به هدایت توجه بیننده کمک می‌کنند. میزانسن در تئاتر به نحوه چیدمان بازیگران و اشیای صحنه برای انتقال احساس و پیام نمایش اشاره دارد. اگر به یادگیری این مفاهیم علاقه دارید، می‌توانید در کلاس تئاتر در تهران شرکت کنید.
به طور کلی این اصطلاح شامل جاگیری بازیگران، طراحی صحنه، طراحی لباس، نورپردازی، حرکت دوربین و حتی رنگ‌ها و اشیای موجود در صحنه می‌شود. برای اینکه با این مفهوم بیشتر آشنا شوید، تصور کنید که در فیلمی یکی از بازیگر غمگین بوده و در گوشه‌ای نشسته است و نور کمی به او می‌تابد. این در حالی است که شخصیت شاد همین فیلم در مرکز صحنه و روشنایی قرار دارد. به این نحوه چیدمان و نمایش احساسات کاراکترها، میزانسن گفته می‌شود. در واقع کارگردان از چنین شرایطی برای تاثیرگذاری بیشتر بر مخاطب استفاده می‌کند.
آشنایی با عناصر میزانسن
همان طور که پیش از این اشاره کردیم، میزانسن در تئاتر و سینما به عناصری گفته می‌شود که در یک قاب قرار گرفته و به وسیله کارگردان برای ایجاد معنا و حس خاص کاربرد دارد. از جمله عناصر اصلی این تکنیک می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
· بازیگران
از مهم‌ترین عناصر میزانسن در سینما و تئاتر می‌توان به بازیگران و سبک بازی آن‌ها اشاره کرد. هنگامی‌که بازیگری روی صحنه تئاتر یا در صحنه فیلم است، نقطه کانونی آن تصویر بوده و حضور او بر ظاهر فیلم و نمایش تاثیر بسیاری دارد.
· طراحی صحنه
طراحی صحنه شامل هر چیزی است که مخاطب در صحنه مشاهده می‌کند. جزئیات موجود در صحنه به ساختن دنیای داستان کمک کرده و بافت بیشتری به داستان می‌دهد. به عنوان مثال اگر صحنه، اتاق خوابگاه باشد، روی میز کتاب و دفتر برای نشان دادن مطالعه وجود دارد.
· مکان داستان
در میزانسن مکان صحنه مشخص‌کننده حال‌وهوای کلی آن بوده و به شکل‌گیری داستان کمک می‌کند.
· نورپردازی
نورپردازی از دیگر المان‌های بسیار مهم در سینما و تئاتر شناخته شده و به ایجاد حال‌وهوا و اتمسفر ویژه در صحنه کمک می‌کند. به عنوان مثال از نورپردازی با مایه بالا یا روشن در فیلم‌های کمدی عاشقانه و موزیکال استفاده می‌گردد. همچنین در فیلم‌های کمدی عاشقانه و موزیکال برای کاهش سایه‌ها از نورپردازی با شدت بسیار بالا استفاده می‌شود. همچنین نورپردازی در این نوع فیلم‌ها همراه با کنتراست بالا بوده که برخی از قسمت‌های کادر را روشن و برخی دیگر را تیره می‌کند.
· عمق فضا
فضا نیز از دیگر مولفه‌های میزانسن در سینما و تئاتر است که فاصله میان افراد، وسایل و مناظر که در ارتباط با یکدیگر و در ارتباط با دوربین هستند را نشان می‌دهد. فضا می‌تواند اطلاعات مختلفی در مورد لحن صحنه و وضعیت شخصیت‌ها به مخاطب برساند. به عنوان مثال شما از طریق عمق فضا می‌توانید بفهمید که فاصله میان دو کاراکتر زیاد است یا خیر.
· دکوپاژ و قرارگیری دوربین
دکوپاژ سینما به تعیین چگونگی قرارگیری هر کدام از بازیگران و اینکه در صحنه چه حالت و حرکاتی را داشته باشند، گفته می‌شود. البته دکوپاژ در سینما شامل کار کردن روی محل قرارگیری و حرکات دوربین نیز می‌شود و بر طراحی صحنه، نور و دیگر موارد تاثیر خواهد گذاشت.
· ترکیب‌بندی
ترکیب‌بندی به انتخاب آگاهانه هر فریم و زاویه دوربین و عناصری که یک نما را تشکیل می‌دهند، گفته می‌شود. دستکاری ترکیب‌بندی‌های مختلف می‌تواند به برجسته کردن مضامین احساسی کمک نماید. میزانسن در تئاتر به تنظیم و چیدمان عناصر مختلف صحنه، شامل بازیگران، دکور، نور و موسیقی، اشاره دارد. این عنصر نقش مهمی در انتقال پیام و خلق تجربه بصری و احساسی برای تماشاگران ایفا می‌کند. تئاتر اکسپریمنتال یا تئاتر تجربی نیز یکی از سبک‌هایی است که در آن هنرمندان تلاش می‌کنند با استفاده از میزانسن‌های نوآورانه، مرزهای سنتی تئاتر را بشکنند و تجربه‌ای متفاوت و جدید برای تماشاگران ایجاد کنند. برای آشنایی بیشتر با تئاتر تجربی، می‌توانید به تئاتر تجربی مراجعه کنید.
· طراحی لباس
طراحی لباس یکی دیگر از عناصر میزانسن در سینما و تئاتر شناخته می‌شود. اینکه بازیگران چه لباس‌هایی می‌پوشند و اینکه آیا آن‌ها متناسب هستند یا خیر؟ بسیار اهمیت دارد. برای اینکه لباس بازیگران بتواند روی احساس مخاطب تاثیر بگذارد، طراح لباس باید بداند که کدام یک از رنگ‌ها برای چه شخصیتی بهتر است. بنابراین طراح لباس رنگ‌ها را متناسب با شخصیت کاراکتر تطبیق می‌دهد.
· طراحی مو و گریم
طراحی مو و چگونگی گریم به بازیگر کمک می‌کند تا در شخصیت فیلم بهتر فرو رود. پیر یا جوان کردن بازیگر، ایجاد خون مصنوعی و… موجب می‌شود که مخاطب راحت‌تر با نمایش و فیلم تعامل برقرار کند.
کاربردهای میزانسن در تئاتر و سینما
شاید برای شما سوال پیش آید که میزانسن در تئاتر و سینما چه کاربردی داشته و با چه مزایایی همراه است؟ از جمله کاربردهای میزانسن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
· کمک به درک عاطفی فیلم
میزانسن در تئاتر و سینما ابزاری قدرتمند است که بیننده را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد. این کار با استفاده از ترکیب‌بندی، نورپردازی صحیح، چیدمان شخصیت‌ها و… انجام می‌شود. در واقع کارگردان با استفاده از آن احساسات پیچیده‌ای نظیر امید، ترس، انزوا و… را به بیننده منتقل خواهد کرد.
· هدایت بیننده
میزانسن نقش بسیار مهمی در هدایت نگاه بیننده به قسمت‌های مهم فیلم و نمایش دارد. این کار از طریق ترکیب‌بندی دقیق کادر، انتخاب زاویه مناسب و حرکت دوربین انجام شده و توجه تماشاگر به صورت ناخودآگاه جذب جزئیات خاص می‌شود.
· پرکاربرد در ژانرهای گوناگون
از دیگر کاربردهای میزانسن می‌توان به استفاده از این تکنیک در ژانرهای مختلف نظیر اکشن، کمدی، ترسناک و… اشاره کرد. در واقع این تکنیک برای تقویت حس و حال خاص برای مخاطب اجرا می‌شود. به عنوان مثال از میزانسن در فیلم‌های ترسناک برای بازی با سایه‌ها و نور استفاده شده و در فیلم‌های اکشن در به تصویر کشیدن سرعت و دقت نقش دارد.
اهمیت آشنایی بازیگران با میزانسن
میزانسن به عنوان یکی از تکنیک‌های تئاتر و سینما شناخته می‌شود که بدون وجود آن مخاطبان نمی‌توانند با نمایش و فیلم ارتباط برقرار کنند. بنابراین بازیگران باید این تکنیک را درک کرده و حرکات خود را به درستی در صحنه تنظیم نمایند و با دوربین و مخاطب ارتباط خوبی برقرار کنند. لازمه این کار این است که به تکنیک‌های بازیگری آشنا باشید. اگر به دنبال آموزشگاهی هستید که دوره‌های بازیگری را با کیفیت بالا در آن بگذرانید، خانه هنر کاج انتخاب مناسبی برای شما است. در خانه هنر کاج امکان شرکت در دوره‌هایی نظیر کارگردانی و فیلمسازی، فیلم‌برداری و صدابرداری و همچنین نویسندگی با اساتیدی مجرب برایتان فراهم شده است.
در این مقاله به سوال شما در مورد اینکه میزانسن چیست؟ پاسخ دادیم. میزانسن به عنوان یکی از عناصر کلیدی در ارتباط با سینما شناخته می‌شود. در واقع این تکنیک به نحوه چیدمان و نمایش بازیگران و صحنه می‌پردازد. اگر می‌خواهید در حوزه بازیگری و کارگردانی فعالیت کنید، آشنایی با این تکنیک بسیار حائز اهمیت است.
خانه هنر کاج، برگزارکننده بهترین دوره‌های بازیگری در ایران
اگر به دنبال آموزشگاهی هستید تا بتوانید کلاس بازیگری در تهران را به بهترین شکل در آن آموزش ببینید، خانه هنر کاج انتخاب مناسبی برای شما خواهد بود. این آموزشگاه متشکل از اساتیدی مجرب و خوش‌نام بوده که به شما در دستیابی به هدفتان کمک می‌کنند. علاوه‌بر بازیگری می‌توانید دوره‌های فن بیان و سخنوری، گویندگی و دوبلاژ، نوازندگی موسیقی و… را در این آموزشگاه فرا بگیرید. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد هر یک از این دوره‌ها می‌توانید به سایت خانه هنر کاج مراجعه نمایید.
