آشنایی با تاریخچه دوبله در ایران و جهان
تاریخچه دوبله در ایران و کشورهای مختلف جهان به سالهای بسیار دوری بر میگردد. اگر اهل سینما باشید حتماً میدانید که در گذشته فیلمها به صورت بیصدا تولید میشدند و هیچ دیالوگی از بازیگران شنیده نمیشد. جالب است بدانید که کارگردانان در گذشته معتقد بودند که فیلمهای صامت میتوانند یک رسانه دراماتیک باشند. رفتهرفته با پیشرفت تکنولوژی شاهد اعمال تغییراتی در صنعت فیلمسازی و دوبلاژ شدیم. اگر علاقهمندید که با تاریخچه دوبله بیشتر آشنا شوید، از شما دعوت میکنیم که در ادامه این مقاله از وب سایت خانه هنر کاج با ما همراه باشید.
تاریخچه دوبله در جهان
در سال ۱۹۲۶ پس از تلاشهای فراوان، وسیلهای اختراع شد که با استفاده از آن امکان اضافه کردن صدا روی فیلم به وجود آمد. این دستگاه دیسک ویتافون بود و برادران وارنر مخترعین این دستگاه بودند. پس از گذشت ۴ سال از اختراع این دستگاه، صنعت دوبله در کشور فرانسه شکل گرفت و کمکم در سراسر جهان گسترده شد. در ادامه با تاریخچه دوبله در کشورهای مختلف جهان آشنا میشویم. اگر علاقهمند به یادگیری گویندگی و دوبلاژ در محیط استدیویی همراه اساتید با تجربه در حوزه رادیو هستید، پیشنهاد میکنیم دورههای کلاس گویندگی در تهران موسسه خانه هنر کاج را مشاهده نمائید.
۱. دوبله در اروپا
صنعت سینما در آلمان علاقه چندانی به زیرنویس کردن فیلمها نداشت؛ به همین دلیل با شروع دوبله به عنوان یکی از پیشگامان در این صنعت اقدام به دوبلههای فیلمها نمود و این اقدام در بازه زمانی کوتاه مورد توجه عموم قرار گرفت. علاوه بر آلمان، کشور ایتالیا نیز در این زمینه زود دست به کار شد و اقدام به دوبله فیلمهای کوتاه، مستندها و کارتونها کرد. جالب است بدانید که از سال ۱۹۳۰ در شهرهای بزرگ ایتالیا نظیر رم، میلان، فلورانس و تورین، دوبلاژ فیلمها به صورت سیستماتیک آموزش داده میشد. شهر رم به عنوان پایگاه اصلی صنعت دوبله در دنیا شهرت دارد. همچنین، صنعت دوبله هم در آلمان و هم در ایتالیا به صورت جدی و حرفهای پیگیری میشود.
۲. دوبله در آمریکای جنوبی و برزیل
دوبله فیلمهای بزرگسال از جمله مهمترین رویدادهایی بود که در آمریکای جنوبی رخ داد. قبل از روی کار آمدن صنعت دوبله، فیلمهای مناسب بزرگسالان در برزیل با زیرنویس تهیه و پخش میشدند.
۳. دوبله در آسیا و چین
از دیگر کشورهایی که در صنعت دوبله پیشرفتهای چشمگیری را تجربه کرد، میتوان به چین اشاره داشت. از جمله معروفترین استودیوهای دوبله در چین، استودیوی دوبله شانگهای بوده که از روشهای منحصربهفرد برای دوبله فیلمها بهره میبرد. جالب است بدانید که این استودیو فیلمها را به قسمتهای بسیار کوچک و کوتاه تقسیم مینمود و بعد روی هر قسمت به صورت جداگانه دوبله انجام میداد. این روش در تاریخچه دوبله چین باعث شد تا فیلمهای دوبله شده کیفیت بسیار بالایی داشته باشند.
۴. دوبله در اسپانیا
از دیگر مهدهای دوبلورهای حرفهای دنیا میتوان به اسپانیا اشاره داشت. دوبلورهای اسپانیایی توجه ویژهای به حرکات لب و دهان، سوژهها و موقعیت قرارگیری آنان دارند و به همین دلیل با صداهای دلنشین و خاص خود، کار دوبله را به شیوهای جذاب و باکیفیت انجام میدهند.
بیشتر بخوانید: برای آشنایی با انواع گویندگی پیشنهاد میکنیم مقاله گویندگی چیست را مطالعه نمائید.
تاریخچه دوبله در ایران
اولین اثری که در کشور ایران دوبله شد، دختر فراری نام دارد. تاریخچه دوبله در ایران به سال ۱۳۲۵ شمسی بر میگردد؛ زمانی که دکتر اسماعیل کوشان توانست با فیلم دختر فراری نقطه شروع پرورش دوبلورهایی فوق حرفهای در ایران را رقم بزند. قبل از دختر فراری، تمامی فیلمهایی که در ایران پخش میشدند با زبان اصلی بودند یا این که روی آنها زیرنویس قرار میگرفت.
اولین دوبلور خانم در ایران، بانو نوریه قزانلو بود. همچنین، نخستین استودیوی دوبلهای که در ایران کار میکرد، توسط شاهپور و منصور مبینی، هوشنگ کاوه و امیرحسین دهلوی افتتاح گردید. بعد از فیلم دختر فراری، فیلمهای دیگری تحت عنوان دختر کولی، زن سنگدل و تاراس بولبا نیز به زبان فارسی دوبله شدند که کیفیت چندان بالایی نداشتند.
اولین فیلمی که با کیفیت بالا دوبله شد، یک فیلم فرانسوی به نام بازگشت جوانی بود و دوبلورهایی نظیر زرین ملک حکیمی، آقای نبوی، آقای نامدار و خانم فرمان فرما در آن صداگذاری انجام دادند. در سال ۱۳۴۷ واحد دوبلاژ سینما در ایران افتتاح گردید و افتتاح آن با آغاز کار تلویزیون ملی ایران نیز مصادف بود.
بزرگان دوبلاژ ایران
بدون شک تعداد دوبلورهای خوشصدا و حرفهای در ایران بسیار زیاد است؛ در ادامه برخی از بینظیرترین دوبلورهای ایران که برخی از آنها متاسفانه دیگر در میان ما نیستند اما صدایشان برای همیشه ماندگار است را به شما معرفی خواهیم نمود:
۱. ناصر طهماسب
در تاریخچه دوبله ایران، ناصر طهماسب یکی از خوشصداترین و خاصترین دوبلورهای ایرانی محسوب میشود که زاده ۲۴ آذر ۱۳۱۸ است و در تاریخ ۱ دی ۱۴۰۲ از دنیا رفت. ناصر طهماسب علاوه بر کار دوبله، در زمینه گویندگی و بازیگری نیز فعالیت داشت. از جمله آثار مشهوری که او دوبله کرد میتوانیم به نقشهای هارولد لوید، آنتونی پرکینز، دیوید جانسن، جک نیکلسون، هنری فودا و همچنین والتر وایت شخصیت معروف سریال بریکینگ بد اشاره کنیم.
۲. جلال مقامی
یکی دیگر از شاهکارهای دوبله ایران، جلال مقامی با صدایی دلنشین، گیرا و آرامشدهنده است. جلال مقامی در سال ۱۳۲۰ به دنیا آمد و در ۵ آبان ۱۴۰۱ در اثر ایست قلبی از دنیا رفت. عمدتاً صدای جلال مقامی را به جای بازیگرانی نظیر رابین ویلیامز در فیلمهای محبوبی مثل جومانجی، بیخوابی، هملت، عمر شریف در فیلمهایی مثل لورنس عربستان، مارکوپولو، چنگیزخان، آل پاچینو در پدر خوانده، نیکلاس کیچ در فیلم تغییر چهره و… شنیدهایم.
۳. زهره شکوفنده
کمتر کسی پیدا میشود که جودی آبوت دوستداشتنی را نشناسد! بانو زهره شکوفنده متولد ۳۰ خرداد ۱۳۲۹ از پنج سالگی در صنعت دوبله به جای بچهها صحبت میکرد و صدای او را در انیمیشنها و فیلمهای مختلفی مثل بابا لنگ دراز، افسانه توشیشان، علاءالدین و چراغ جادو، پزشک دهکده، سریال گمشده، امپراتور دریا، و همچنین در مجموعههای تلویزیونی نظیر دایی جان ناپلئون، هزار دستان، پهلوانان نمیمیرند، معصومیت از دست رفته و… شنیدهایم.
۴. حسین عرفانی
از دیگر نامهای درخشان در تاریخچه دوبله کشورمان میتوان به زندهیاد حسین عرفانی اشاره داشت؛ صدایی که بارها به جای آرنولد شوارتزینگر و مورگان فریمن شنیدهایم. حسین عرفانی در ۵ مرداد سال ۱۳۲۱ متولد شد و در ۲۱ شهریور ۱۳۹۷ دار فانی را وداع گفت. کازابلانکا، اتللو، لورنس عربستان، دوئل، شاهزاده و گدا، نابودگر ۲، داستان عامه پسند، نبرد تایتانها، ماتریکس، ارباب حلقهها، مرد عنکبوتی ۲ و ۳ و… از جمله آثاری هستند که حسین عرفانی در آنها دوبله انجام داده است.
۵. بهرام زند
بهرام زند از دیگر دوبلورهای مطرح در ایران محسوب میشود که در شهریور ۱۳۲۸ در تهران زاده شد و در ۱۸ فروردین ۱۳۹۷ از دنیا رفت. از جمله آثاری که مرحوم بهرام زند در آنها صداپیشگی انجام داده میتوانیم به فیلم لئون حرفهای به جای ژان رنو، فیلم تغییر چهره به جای جان تراوالتا، پهلوانان نمیمیرند به جای عبدالرضا اکبری، گلادیاتور به جای راسل کرو، سریع و خشمگین ۶ به جای وین دیزل، مسابقه مرگ به جای جیسون استاتهام، یازده، دوازده و سیزده یار اوشن به جای جرج کلونی و… اشاره داشته باشیم.
بیشتر بخوانید: اگر علاقهمند به کسب اطلاع از تاریخچه تئاتر در ایران و جهان هستید، پیشنهاد میکنیم مقاله تاریخ تئاتر را مطالعه نمائید.
نتیجهگیری
در این مقاله با تاریخچه دوبله در جهان و ایران آشنا شدیم و به معرفی برخی از بزرگان دوبله در ایران نیز پرداختیم. صنعت دوبله یکی از جذابترین ابعاد سینما به حساب میآید که در آن افرادی با صداهای دلنشین، تأثیرگذار و منحصربهفرد مشغول به فعالیت هستند. به کمک دوبلورها میتوان فیلمها، مستندها و انیمیشنهای مختلف و محبوب را با کیفیت عالی و لذتبخش تماشا کرد. اگر به دوبله و گویندگی علاقه دارید و میخواهید وارد این صنعت شوید، توصیه میکنیم در دورههای آموزشی گویندگی و دوبله شرکت نمایید.
خانه هنر کاج؛ برگزارکننده دورههای آموزشی گویندگی و دوبله
خانه هنر کاج مفتخر است به عنوان یکی از مراکز فرهنگی – آموزشی تخصصی و معتبر در زمینه برگزاری کلاسهای حضوری و آنلاین هنری نظیر گویندگی و دوبله، بازیگری، کارگردانی، صدابرداری و فیلمبرداری، داستانگویی، نوازندگی و موسیقی، نویسندگی و دوره فن بیان در تهران، در مسیر تبدیل شدن به افراد خبره در زمینههای مذکور به شما یاری رساند. اگر علاقهمند به شرکت در هر یک از دورههای آموزشی خانه هنر کاج هستید و میخواهید از قیمت دورهها مطلع شوید، از شما دعوت میکنیم که همین حالا وبسایت این مجتمع را مورد بررسی قرار دهید. در صورت وجود هرگونه سوال لطفاً با تیم پشتیبانی خانه هنر کاج تماس بگیرید.